Ieder jaar sturen de minister en staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk (JBR) naar de Tweede Kamer. Dit is een overzicht van wat er in het voorgaande jaar is gebeurd op het gebied van rijksbrede bedrijfsvoering. Het gaat over onderwerpen zoals personeel, duurzaamheid, informatievoorziening, inkoop en huisvesting.

Dit jaar prezen de minister en staatssecretaris de wendbaarheid en flexibiliteit van de medewerkers van het Rijk die er ook in 2021 voor hadden gezorgd dat de dienstverlening en het werken op locatie en thuis kon doorgaan. Ook benadrukten zij het belang van een robuuste en betrouwbare informatiehuishouding.

De JBR werkt als een rode draad door de gehele bedrijfsvoering. De onderwerpen die zijn opgenomen in de JBR stonden in 2021 centraal.

De onderwerpen die het MT VBR nu centraal stelt zijn:

  • aantrekkelijker werkgeverschap;
  • open, betrouwbare en transparante overheid;
  • duurzame overheid.

Deze onderwerpen zijn op hun beurt weer nauw verwant aan de vijf prioritaire thema’s van de Interdepartementale Commissie Bedrijfsvoering Rijk (ICBR) en worden (dus) opgenomen in de volgende editie van de JBR.

In woord en beeld

De JBR schenkt veel aandacht aan het duidelijk communiceren van "de blik terug". Er is een uitgebreide en complete versie van 137 pagina’s. Maar er is ook een versie van de hoofdlijnen, waar op twee pagina’s de hoofdlijnen worden weergegeven in kleurige illustraties en cijfers. Een perfect voorbeeld van hoe een beeld meer zegt dan duizend woorden. Er is veel te melden over 2021. Denk alleen al aan de gevolgen van de coronamaatregelen en het samenwerken op afstand.

Dat een open en transparante overheid een ‘hot item’ was bleek onder andere uit de aanstelling van de Regeringscommissaris Informatiehuishouding. Arre Zuurmond moet ervoor gaan zorgen de uitvoering van het actieplan "Informatiehuishouding Rijksoverheid" op gang komt. Hij is daar al snel mee van start gegaan, met de zogenaamde keukentafelgesprekken. Dit jaar en het komend jaar trekt hij het land in voor open gesprekken over een open overheid.

En natuurlijk is er het hybride werken, dat meer inhoudt dan "een paar dagen op kantoor en een paar dagen thuis", Het draagt in zekere zin bij aan de duurzaamheidsambities van de Rijksoverheid.

Benieuwd naar de Jaarrapportage Bedrijfsvoering Rijk? Bekijk de kamerbrief. In de kamerbrief kan je ook de cijfermatige onderbouwing teruglezen.

Personeel

Het aantal rijksambtenaren nam toe in 2021. Ook het aantal vacatures groeide. Op Werkenvoornederland.nl en de Mobiliteitsbank waren er in 2021 meer dan 21.000 te vinden. De stijging was minder fors in het aandeel vrouwelijk topmanagement. Medewerkers met een arbeidsbeperking deden het in die zin beter: het aantal banen voor medewerkers onder de Wet Banenafspraak steeg van 2.663 naar 3.055. Het kabinet nam in 2021 het hybride werken als uitgangspunt voor rijksambtenaren. De nieuwe CAO die op 11 november 2021 werd gesloten, houdt daar rekening mee.

Duurzaamheid

Het Rijk voerde in 2021 de CO2-prestatieladder in. Dit is een duurzaamheidsinstrument dat zicht geeft op de energiestromen en CO2-uitstoot in de eigen organisatie. Alle ministeries moeten structureel de CO2-uitstoot verminderen en de prestatieladder helpt om gerichte maatregelen te nemen. Vanuit huis werken hielp met het verlagen van de uitstoot zakelijke mobiliteit. Die was in 2021 gehalveerd vergeleken met 2019. Het aantal auto’s met zero-emissie in het rijkswagenpark nam in 2021 toe. Medewerkers met een elektrische dienstauto krijgen voorrang bij het (laten) installeren van een laadpunt thuis.

Informatievoorziening

In 2021 zagen 27 nieuwe ICT-projecten vanaf € 5 miljoen het licht en werden er 23 afgerond. Dat is een stijging van 10,4 procent vergeleken met 2020. Momenteel zijn er nog 78 grote ICT-projecten in uitvoering. Over grote getallen gesproken: in maart 2021 piekten de videodiensten, met 640.000 Webex-vergaderingen.

In april ontving de Tweede Kamer het actieplan Open op Orde 2021-2026, een programma dat zich richt op de structurele verbetering van de informatiehuishouding binnen de hele Rijksoverheid. In de herfst ging de nieuwe I-strategie Rijk 2021-2025 naar de Tweede Kamer. Daarin staan de kabinetsbrede ambities en doelstellingen voor een succesvolle digitale transitie in Nederland. Ze sluit ook aan op de Agenda Digitale Overheid (NL DIGIbeter) en de Nederlandse Digitaliseringsstrategie. Veel aandacht was er ook voor informatiebeveiliging. En wat natuurlijk iedereen heeft gemerkt: begin december ging het vernieuwde Rijksportaal online.

Inkoop

De rijksbrede inkoopstrategie "Inkopen met impact" werd uitgebreid met nieuwe categorieën in het kader van strategisch leveranciersmanagement. De totale inkoopuitgaven stegen tot €16,1 miljard. Met gerichte arbeidsmarktcommunicatie is ingezet op het werven van schaarse inkoopkrachten. Ook zijn er meer opleidingsmogelijkheden ontwikkeld voor startende inkoopadviseurs en contractbegeleiders die al bij het Rijk werken.  

Huisvesting

Hybride werken is in 2021 het uitgangspunt geworden voor werken bij het Rijk. Van de 1.043 vergaderzalen binnen de Rijksoverheid zijn er in 2021 757 aangepast zodat mensen zowel fysiek als digitaal samen kunnen vergaderen. De Interdepartementale Post- en Koeriersdienst (IPKD) bezorgde in het hele land meubilair en ICT-middelen voor thuiswerkplekken.

Zo werkt het Rijk binnen de bestaande kaders met deze en andere in de JBR beschreven ontwikkelingen continu aan professionalisering om een betrouwbare, dienstbare en toegankelijke overheid te zijn.